Melekler Nasıldır?

Meleklerin Yapısı Nasıldır?

Kur’an-ı Kerim’de insanların topraktan, cinlerin ve şeytanın ateşten yaratıldıkları ifade edilmekte, ancak meleklerin hangi şeyden yaratıldıkları açık olarak belirtilmemektedir. Meleklerin nurdan yaratıldıklarını sevgili Peygamberimiz bildirmiştir (Ahmed, Müsned, VI/158; Müslim, Zühd, 10, (60), III/2294). [i]

 

Melekler Hiçbir Zaman Görülemez mi?

Melekler maddî karakterde olmadıkları için insanların kendilerini görmeleri için görülebilecek maddî bir suret almaları gerekmektedir. Nitekim yukarıda Hz. İbrahim ile görüşen meleklerin görülmesi de bu şekilde gerçekleşmiştir. Nasslardan peygamberlerin meleklerle görüşüp konuşabildikleri anlaşılmaktadır.[ii]

 

Normal şartlarda gözle görünmeyen melekler, Allah’ın emir ve izni ile çeşitli şekillere girebilmektedirler. Peygamberler onları aslî suretleri ve büründükleri biçimleri ile görebilirler. Nitekim Cebrâil (a.s.), Hz. Meryem’e bir insan şeklinde görünmüş, Hz. İbrahim’e insan şeklinde gelen melekler onu bir evlat ile müjdelemişlerdir.[iii]

 

Kaç Tane Melek Var? Ne İş Yaparlar?

Kur’an-ı Kerim’de meleklerin türlerini ve sayılarını ancak Allah’ın bildiği belirtilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de ve hadis-i şeriflerde bazı meleklerin adı zikredilmektedir. [iv]

 

• Dört büyük meleğin adı, Cebrâil, Mikâil, Azrâil ve İsrâfil’dir. Cebrail vahiy meleğinin, Mikâil, tabiat olaylarıyla görevli olan meleğin, Azrâil eceli gelenlerin ruhunu kabzeden meleğin, İsrâfil ise kıyametin kopması sırasında sûra üşeme olayından sorumlu olan meleğin adıdır. [v]

• Kur’anda belirtilen mukarrebûn melekleri Allah’ın huzurunda bulunurlar ve O’na sürekli olarak ibadet ederler. [vi]

• Hafaza ve kirâmen kâtibîn melekleri, insanları koruyan ve onların iyi ve kötü fiillerini kaydeden meleklerdir. [vii]

• Ayetlerde cennet ve cehennemin bekçiliğini yapan meleklerden de bahsedilmektedir. [viii]

• Kur’anda adı geçen Hârût ve Mârût, insanları sihir konusunda bilinçlendirmek için yeryüzüne indirilen iki melektir.[ix]

• Münker ve Nekîr ise hadislerde belirtilen ve kabirde sorgu ile görevli olan meleklerdir.[x]

 

Melekler Dişi mi Erkek mi?

Melekler yemek, içmek, uyumak, evlenmek, dişilik, erkeklik gibi vasıflardan uzak varlıklardır:[xi]

“Onlar, Rahmanın kulları olan melekleri de dişi saydılar. Acaba meleklerin yaratılışlarını mı görmüşler? Onların bu şahitlikleri yazılacak ve sorguya çekileceklerdir” (Zuhruf, 43/19). [xii]

 

Melekler Ne İle Beslenirler?

Melekler ontolojik olarak insandan farklıdırlar. Hz. İbrahim’in yanma gelen elçilerin yemek yemedikleri Hûd Suresinde şöyle haber verilir: [xiii]

 

“Elçilerimiz İbrahim’e müjde getirip “Selam” demişlerdi, o da “selam” dedi. Çok duramadan hemen (elçilere) kızarmış bir buzağı getirdi. Ellerinin buzağıya uzanmadığını görünce durumlarım beğenmedi ve onlardan ötürü içinde bir korku duydu. “Korkma” dediler. Biz Lût kavmine gönderildik” (Hûd 11/69,70).

 

Yine Zâriyât suresi 24-28. âyetlerde Hz. İbrahim’in yanma gelen meleklerin yemediklerinden bahsedilir.[xiv]

 

Meleklerin Diğer Özellikleri

Ayetlerde meleklerin elleri ve kanatlan olduğundan bahsedilir: [xv]

“...o zalimleri ölüm dalgalan içinde, melekler ellerini uzatmışken bir görsen... ” (En’âm 6/94).

"O Allah ’a hamd olsun ki, gökleri ve yeri yoktan var eden; melekleri ikişer, üçer, dörder kanatlı elçiler yapandır" (Fâtır 35/1).

 

Aynca Kur’an ve hadislerden anladığımız kadarıyla melekler çok süratli varlıklardır. Çok kısa zamanda uzun mesafe kat ederler.

“Melekler ve Ruh (Cebrail), oraya, miktarı (dünya senesi ile) elli bin yıl olan bir günde yükselip çıkar" (Meâric 70/4).

 

İblis Melek midir?

Meleklerle ilgili tartışılan konulardan biri de İblis’in melek olup olmadığıdır. İblisin melek olup olmadığı tartışması Kuran’da yer alan meleklerin Hz. Adem’e secde emri karşısında onun sergilediği tavrı anlatan kıssadan hareketle doğmuştur. Bu âyetler şöyledir: [xvi]

 

“Vaktiyle meleklere ‘Âdem’in üstünlüğünü kabul ederek ona secde edin diye emrettik. Tüm melekler Âdem’e secde ettiler fakat İblis bunu kabule yanaşmadı. Küstahça böbürlendi ve böylece Allah’a karşı nankörlük etti” (Bakara 2/34). [xvii]

 

Burada görüldüğü üzere âyette emir direkt olarak meleklere yönelik görünmektedir. Emrin bu şekilde olması İblisin de melek olabileceği düşüncesine sebebiyet vermiştir. Ayrıca bu konudan bahseden diğer âyetlere bakıldığında da benzer bir algı doğabilmektedir: [xviii]

“Ben sana emrettiğim halde, seni secde etmekten alıkoyan nedir?”(Araf 7/12).

 

Görüldüğü üzere emir âyeti meleklere yöneliktir. Sonraki âyette ise İblis emre itaatsizlik sebebiyle azarlanır. Bu âyetlerden iblisin melek olabileceği düşüncesi doğabilir. [xix]

 

Kehf Suresinde yer alan bir ifade İblis’in meleklerden olmadığını ima eder niteliktedir: [xx]

“Hani biz meleklere: ‘Âdem’e secde edin!’ demiştik de, İblis hariç bütün melekler hemen secdeye kapanmışlardı. O yüzden Rabbinin emrinden dışarı çıktı. Şimdi siz, beni bırakıp da onu (şeytanı) ve onun soyunu mu dost ediniyorsunuz? Oysa onlar sizin düşmanlarınızdır.” (Kehf 18/50).

 

Konuyu bu kadar önemli kılan husus meleklerin kendilerine emredileni yapmaktan başka bir şey yapamayacaklarım bildiren âyetlerdir. Eğer şeytan melek cinsinden olmuş olsaydı, meleklerin varlık yapısına tamamen ters olarak isyan etmiş olurdu ki Kuran bunun mümkün olmayacağını açıkça belirtir. (Tahrim 66/6). [xxi]

 

İblis ateşten yaratılmıştır ve o bu durumu bir üstünlük nişanesi olarak okumuş; Allah’a karşı gelmiştir: Tüm melekler Âdem 'in üstünlüğünü kabul ettiler, fakat İblis buna yanaşmadı, Küstahça böbürlendi ve böylece Allah’a karşı nankörlük etmiş oldu. Bunun üzerine Allah şöyle buyurdu:

"Ey İblis! Kendi kudret ve irademle yarattığım insanın üstünlüğünü neden kabul etmedin? Büyüklük mü taslıyorsun yoksa yalnız kendini mi üstün görmek istedin! İblis şöyle karşılık verdi: Evet, ben ondan daha üstünüm. Çünkü sen beni ateşten, onu balçıktan yarattın” (Sad 38/73-76).

İblis bu tavrı sebebiyle lanetlenmiş ve cennetten kovulmuştur. [xxii]

 

Kuran’da şeytanlar için kullanılan İblis tanımlaması özellikle Hz. Âdem’e secde etme emrine karşı gelen varlık için kullanılır. Hz. Âdem’e secde edilmesini anlatan kıssa, geçtiği hemen tüm surelerde emre itaatsizlik eden varlık için İblis tanımlamasını kullanır. Yani şeytandan ilk olarak İblis ismiyle bahsedilir. “Şeytan” kelimesi ise, “şeyatîn şeklindeki çoğul formuyla beraber Kuran'da 88 kez geçmektedir. [xxiii]

 

 

Dipnotlar

[i] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[ii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[iii]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[iv]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[v]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[vi]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[vii]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[viii]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[ix]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[x]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[xi] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[xii] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[xiii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xiv] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xv] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xvi] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xvii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xviii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xix] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xx] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xxi] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xxii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013

[xxiii] İslam İnanç Esasları. Şaban Ali Düzgün... Grafiker:2013