İslam'da Kader İnancı

İslâm’ın iman esaslarından biri de kader ve kazaya imandır.[i]

“Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah’a göre kolaydır. (Allah bunu) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve Allah’ın size verdiği nimetlerle şımarmayasınız diye açıklamaktadır. Çünkü Allah, kendini beğenip böbürlenen kimseleri sevmez.” (Hadîd, 57/22-23)

 

“Hiç yaratan bilmez mi? O, en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır.” (Mülk, 67/14)

 

 “Allah’ın emri mutlaka yerine gelecek, yazılmış bir kaderdir” (Ahzâb, 33/38).

 

Hz. Peygamber de Cibrîl hadisi diye bilinen hadiste açıklandığı gibi, kadere imanı iman esasları arasında saymıştır. Bu hadiste geçtiğine göre Cebrâil (a.s.) Peygamberimiz’e:

• “İman nedir?” diye sormuş, o da:

• “Allah'a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe, hayır ve şerriyle kadere inanmandır” cevabını vermiştir (bk. Müslim, “Îmân”, 1; Ebû Dâvûd, “Sünnet”, 15; İbn Mâce, “Mukaddime”, 9). [ii]

 

Kader Nedir?

Kader “yüce Allah'ın, ezelden ebede kadar olacak bütün şeylerin zaman ve yerini, özellik ve niteliklerini, ezelî ilmiyle bilip sınırlaması ve takdir etmesi” demektir.[iii]

 

Allah’ın ilmi her şeyi kuşatmıştır, gaybın anahtarı O’nun katındadır, … geçmişte ve şu anda var olan ve gelecekte vuku bulacak olan her şeyi bilir… Bütün her şeyi var olmadan önce bilmek Allah için kolaydır.[iv]

 

Kazâ, Cenâb-ı Hakk'ın ezelde irade ettiği ve takdir buyurduğu şeylerin zamanı gelince, her birisini ezelî ilim, irade ve takdirine uygun biçimde meydana getirmesi ve yaratmasıdır.[v]

 

İnsanın hayrı ve şerri seçmesi: İnsanın hayrı ve şerri seçme ve yapma serbestisi vardır. Hangisini isterse onu yapar, ama yaptığından da sorumlu tutulur. Allah, kulunun seçimine göre hayrı veya şerri yaratır. Çünkü evrende bir tek yaratıcı var, o da mutlak güç sahibi olan Allah’tır. [vi]

 

Kader ve kazaya inanmak, genelde hayır ve şerrin Allah Teâlâ’dan geldiğine inanmak diye açıklanır. Hayır; iyilik, iyi ve yararlı iş anlamına gelir. Yüce Allah’ın yapmamızı istediği, sevdiği ve hoşnut olduğu davranışlar, hayırdır. Şer ise, kötülük, kötü, zararlı ve faydasız iş anlamına gelir. Allah’ın (c.c.) sevmediği, yapmamızı istemediği, hoşnut olmadığı, doğru olmayan davranışlar şerdir. [vii]

 

Allah Teâlâ, kulunun seçimine göre hayrı veya şerri yaratmaktadır. O, insanlara iyi ve kötünün ne olduğunu göstermekte, iyiliği yapmamızı ve kötülükten sakınmamızı istemektedir. Ayrıca Allah (c.c.), iyilik yapanı ödüllendireceğini, kötülük yapanı da cezalandı-racağını açıkça belirtmektedir. Burada kötü olan, Allah’ın şerri yaratması değil, her türlü uyarıya rağmen kulun kötülüğü seçmesi ve yapmak istemesidir. [viii]

 

 

Dipnotlar

[i] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[ii] Diyanet İslam İlmihali. Komisyon. Diyanet Vakfı Yayınları:2011

[iii] Diyanet İslam İlmihali. Komisyon. Diyanet Vakfı Yayınları:2011

[iv]İslam İnanç Esasları. Anadolu Ünv.: 2010

[v] Diyanet İslam İlmihali. Komisyon. Diyanet Vakfı Yayınları:2011

[vi] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[vii] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010

[viii] İnancım (Temel İslam Bilgileri). Mehmet Emin Özafşar. Diyanet İşleri Başkanlığı: 2010